ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (ਐਨ .ਆਰ .ਆਈ ):ਭਾਰਤ ਦੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਜਿਸਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਚਮਕਾਇਆ। ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇਸ਼ ਵੀ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਡਰਨ ਲੱਗੇ ਸੀ। 31 ਅਕਤੂਬਰ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਕਤਲ ਦੇ ਦਿਨ ਵਜੋਂ ਦਰਜ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਆਪਣੇ ਕੱਟੜ ਇਰਾਦਿਆਂ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਬਗੈਰ ਕਿਸੇ ਡਰ ਤੋਂ ਉਹ ਵੱਡੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਂਦੀ ਸੀ।

• 

ਅੱਜ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਬਰਸੀ ਹੈ। ਸਾਰਾ ਦੇਸ਼ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਆ , ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਦਲੇਰ ਤੇ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਫੈਸਲਿਆਂ ਦੀ , ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਮੂੱਹ ਦੀ ਖਾਣੀ ਪਈ,ਸਾਲ 1971 ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਜਿਹਾ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਕਰਾਰੀ ਹਾਰ ਮਿਲੀ ਸੀ , ਅੱਜ ਵੀ ਜਦੋਂ ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਆਪਣੀ ਛਾਤੀ ਨੂੰ ਚੌੜਾ ਕਰਦਾ ਹੈ

ਇਹ ਸਾਲ (1971 )ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਯਾਦਗਾਰੀ ਫੈਸਲਿਆਂ ਲਈ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਤੇ ਅੱਜ 31 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਬਰਸੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਹ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਇਰਨ ਲੇਡੀ ਕਿਹਾ ਜਾਣ ਲੱਗਾ

ਕਿਊ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਆਇਰਨ ਲੇਡੀ:

ਇਹ 1971 ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਜਦੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਫੌਜ ਤੇ ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ 'ਤੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਸਥਿਤੀ ਇਹ ਬਣ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਨਾਗਰਿਕ ਆਪਣੀ ਹੀ ਫੌਜ ਵਿਰੁੱਧ ਹੋ ਗਏ ਸੀ ਅਤੇ ਜੋ ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਸਨ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਸਰਹੱਦ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਕ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਗਿਣਤੀ 10 ਲੱਖ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸੀ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀਆਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਅਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚੀਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਤਾਕਤ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਬਹਾਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਧਮਕੀਆਂ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ। 25 ਅਪ੍ਰੈਲ 1971 ਨੂੰ, ਇੰਦਰਾ ਨੇ ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਚੀਫ਼ ਆਫ਼ ਆਰਮੀ ਸਟਾਫ਼ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਸਬਕ ਸਿਖਾਉਣ ਲਈ ਲੜਨਾ ਪਿਆ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਦੋ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਘੇਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫ਼ੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈ ਰਾਹੀਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲਾਚਾਰ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਸੈਨਾ ਦੇ ਨਾਲ ਸਬਕ ਸਿਖਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਇੰਦਰਾ ਨੇ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਰਹਿਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ।

ਉਸ ਸਮੇਂ ਯੂਐਸ ਦੇ ਐਨਐਸਏ ਹੈਨਰੀ ਕਿਸਿੰਜਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਗਏ ਸਨ. ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਕਿਸਿੰਜਰ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੋਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲਗਾ ਕਿ ਕਿਸਿੰਜਰ ਭਾਰਤ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾਉਣ ਲਈ ਆਇਆ, ਤਾਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰ ਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਦੇਵੇ.

• 

ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਿਵਾਸ 'ਤੇ ਕਿਸਿੰਜਰ ਨਾਲ ਨਾਸ਼ਤੇ ਦੀ ਬੈਠਕ ਦੌਰਾਨ ਸੈਨਾ ਮੁਖੀ ਜਨਰਲ ਮਾਨਿਕ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਵੀ ਨਾਸ਼ਤੇ ਵਿਚ ਆਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਤੇ ਕਿਸਿੰਗਰ ਕੋਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਲੜਣ ਦੇ ਲਈ ਮੱਦਦ ਮੰਗੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਨਰਮਾਈ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਭਾਰਤ ਨੇ 9 ਅਗਸਤ 1971 ਨੂੰ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸੁੱਰਖਿਆ ਸਮਝੌਤਾ ਵੀ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਗੇ।

ਨਵੰਬਰ, 1971 ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਾ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਇਸਦੇ ਉਲਟ, ਤਤਕਾਲੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਯਾਹੀਆ ਖਾਨ ਨੇ ਯੁੱਧ ਦੇ 10 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ-ਅੰਦਰ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਲਈ ਸੀ।

3 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਉਹ ਗਲਤੀ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਦੀ ਸ਼ਾਇਦ ਭਾਰਤ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹਿਆ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ 'ਤੇ ਬੰਬ ਧਮਾਕੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਜਦੋਂ ਇੰਦਰਾ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਮਲੇ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲੀ, ਤਾਂ ਉਹ ਸਿੱਧਾ ਮਪਰੂਮ ਪਹੁੰਚੀ। ਉਦੋਂ ਤਕ ਰਾਤ ਦੇ 11 ਵੱਜ ਚੁੱਕੇ ਸਨ।

ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ 'ਤੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ। ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਜਿਥੇ ਫੌਜ ਨੂੰ ਢਾਕਾ ਵੱਲ ਜਾਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ, ਉਥੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੇ ਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ 'ਤੇ ਫਾਇਰਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਭਾਰਤ ਨੇ 3 ਦਸੰਬਰ 1971 ਨੂੰ 4 ਦਸੰਬਰ 1971 ਨੂੰ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਟ੍ਰਾਈਡੈਂਟ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਇਸ ਹਮਲੇ ਨਾਲ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਜੋ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਇਸ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਇਰਨ ਲੇਡੀ ਕਿਹਾ ਜਾਣ ਲੱਗਾ

ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਆਖਰੀ ਭਾਸ਼ਣ :

ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੁਪਹਿਰ ਵੇਲੇ ਉੜੀਸਾ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੋਣ ਮੀਟਿੰਗ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਹਰ ਵਾਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਉਸ ਲਈ ਵਧੀਆ ਭਾਸ਼ਣ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੰਦਰਾ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਵਾਂਗ ਉਹੀ ਭਾਸ਼ਣ ਜਨਤਾ ਲਈ ਪੜ੍ਹਦੀ ਪਰ ਉਸ ਦਿਨ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲਿਖੇ ਭਾਸ਼ਣ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।

ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਸ਼ਾਇਦ ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇੰਦਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਅੱਜ ਇਥੇ ਹਾਂ, ਕੱਲ੍ਹ ਸ਼ਾਇਦ ਇੱਥੇ ਨਾ ਰਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਮਰ ਜਾਵਾਂਗੀ, ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਖੂਨ ਦੀ ਹਰ ਇੱਕ ਬੂੰਦ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਏਗੀ। ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਲੋਂ ਮੌਤ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਨਾ ਅਜਿਹਾ ਲਗਦਾ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਉਸ ਦੀ ਆਖਰੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੈ।
ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਅਚਾਨਕ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉੱਥੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹਰ ਕੋਈ ਸੰਨ ਰਹੀ ਗਿਆ।