ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ (ਨੇਹਾ): ਈਰਾਨ ਵਲੋਂ 1 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਇਜ਼ਰਾਈਲ 'ਤੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਹਮਲੇ ਦੇ ਵਿਰੋਧ 'ਚ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਇਕ ਦਰਜਨ ਕੰਪਨੀਆਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਉਹ ਕੰਪਨੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਈਰਾਨ ਨਾਲ ਤੇਲ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕੰਪਨੀ ਵੀ ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਕੰਪਨੀ ਗੈਬਾਰੋ ਸ਼ਿਪ ਸਰਵਿਸਿਜ਼ ਆਪਣੇ ਟੈਂਕਰ ਹਾਰਨੇਟ ਰਾਹੀਂ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਈਰਾਨੀ ਤੇਲ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਟੈਂਕਰ ਇਰਾਨ ਤੋਂ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਖੌਤੀ ਭੂਤ ਫਲੀਟ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਦੇ ਤੇਲ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਕਰੀਬ ਇੱਕ ਦਰਜਨ ਕੰਪਨੀਆਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀਆਂ ਤਾਜ਼ਾ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈਆਂ ਹਨ।

ਇਹ ਕੰਪਨੀਆਂ ਯੂਏਈ, ਮਲੇਸ਼ੀਆ, ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਅਤੇ ਸੂਰੀਨਾਮ ਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਾਬੰਦੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਇਹ ਕੰਪਨੀਆਂ ਅਮਰੀਕੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਣਗੀਆਂ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਜੇਕ ਸੁਲੀਵਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਈਰਾਨ ਦਾ ਹਮਲਾ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਤੇਲ ਅਵੀਵ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਬੇਕਸੂਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਜੰਗ ਦਾ ਵੀ ਡਰ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਭਾਰਤ 'ਤੇ ਵੀ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪਵੇਗਾ। ਦਰਅਸਲ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਦਰਮਿਆਨ ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਬਾਸਮਤੀ ਚਾਵਲ ਅਤੇ ਚਾਹ ਪੱਤੀਆਂ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਈਰਾਨ ਤੋਂ ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਦਾ ਤੇਲ ਦਰਾਮਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਸਰਕਾਰੀ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਸਾਲ 2023-24 ਵਿੱਚ ਈਰਾਨ ਨੂੰ 680 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਬਾਸਮਤੀ ਚਾਵਲ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਇੱਥੇ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਬਾਸਮਤੀ ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਕੁੱਲ 19 ਫੀਸਦੀ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਚਾਲੇ ਜੰਗ ਛਿੜਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਬਰਾਮਦ 'ਤੇ ਪਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਲ 2023-24 ਵਿੱਚ ਇਰਾਨ ਨੂੰ 32 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਚਾਹ ਬਰਾਮਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਈਰਾਨ ਤੋਂ ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਦਾ ਤੇਲ ਦਰਾਮਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਤਣਾਅ ਵਧਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਦਾ ਤੇਲ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।